สถาบันวิจัยประชากรและสังคม ม.มหิดล ขับเคลื่อนการพัฒนาที่ยั่งยืนจัดประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 19 "ประชากรและสังคม 2568"“วิจัยประชากรและสังคมสู่ Real-World Impacts”

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ขอเชิญผู้สนใจเข้าร่วมงานประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 19 "ประชากรและสังคม 2568" หัวข้อ "วิจัยประชากรและสังคมสู่ Real-World Impacts (Real-World Impacts of Population and Social Research)" ในวันอังคารที่ 1 กรกฎาคม 2568 เวลา 08:30–15:45 ณ ห้องประชาสังคมอุดมพัฒน์ ชั้น 1 สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา

การประชุมในครั้งนี้มุ่งเน้นการถ่ายทอดองค์ความรู้และผลการวิจัยที่สามารถนำไปใช้ได้จริงในสังคม พบกับปาฐกถาพิเศษ หัวข้อ ““มหาวิทยาลัยกับการเปลี่ยนแปลงของสังคม (Universities as Catalysts for Social Change)” โดย ศาสตราจารย์ นพ.ปิยะมิตร ศรีธรา อธิการบดี มหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมเวทีเสวนาวิชาการใน 3 หัวข้อหลัก ได้แก่ 1) EQUALITY – สังคมที่เท่าเทียมสำหรับทุกคน 2) ENDING NCDs – สุขภาพดีเริ่มที่พฤติกรรม และ 3) AIR QUALITY – คุณภาพสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ภายในงานยังมีกิจกรรมเล่าเรื่องผลกระทบจากการใช้ข้อมูลจริง (impact stories) และการจัดแสดงนิทรรศการผลงานจากภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง การประชุมครั้งนี้ถือเป็นเวทีสำคัญในการเชื่อมโยงงานวิจัยกับนโยบายและการเปลี่ยนแปลงที่เป็นรูปธรรมในระดับประเทศ เพื่อเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน

ลดความเหลื่อมล้ำด้วย “ข้อมูลประชากร” และ “การมีส่วนร่วม”

แม้ไทยจะพัฒนาในหลายด้าน แต่ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาและสังคมยังคงอยู่ การใช้ข้อมูลประชากรอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในระดับท้องถิ่นและมหาวิทยาลัย ช่วยให้เข้าถึงกลุ่มเปราะบาง วางแผนสนับสนุนได้ตรงจุด และสร้างนโยบายที่ครอบคลุมมากขึ้น

แนวทางขับเคลื่อนสังคมไทยสู่ความเท่าเทียม

1. ลดเหลื่อมล้ำทางการศึกษาด้วยกลไกท้องถิ่น

• ลดเหลื่อมล้ำทางการศึกษาด้วยกลไกท้องถิ่นใช้ข้อมูลเด็กนอกระบบการศึกษา (อายุ 3–17 ปี) วิเคราะห์ตามเพศ อายุ และพื้นที่
• เสนอ “การจัดการศึกษาเชิงพื้นที่” เป็นเครื่องมือสำคัญ ลดช่องว่างทั้งระยะสั้นและยาว

2. ปลุกพลัง อปท. ด้วยข้อมูลประชากร

• ใช้โปรแกรม PPP (Population Pyramid Program) บน Excel
• ช่วยวางแผนดูแลผู้สูงอายุ และบริการสังคมที่ครอบคลุม
• เสนอให้ใช้เป็น เครื่องมือมาตรฐานระดับประเทศ

3. ขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยไทยสู่ความเท่าเทียมทางเพศ

• นักศึกษาหลายกลุ่มยังไม่ได้รับการสนับสนุนที่เหมาะสม โดยเฉพาะ LGBTQ+
• ขาดระบบป้องกันความรุนแรงทางเพศ และการส่งเสริมวัฒนธรรม “ความยินยอม (Consent)”

ข้อเสนอเชิงนโยบาย:

• ฟังเสียงนักศึกษาในการกำหนดนโยบาย
• สนับสนุนแนวทางหลากหลาย ครอบคลุมทุกกลุ่ม
• จัดงบฯ เพิ่มทรัพยากรสนับสนุน
• ปลดล็อคโครงสร้างมหาวิทยาลัยแบบชายหญิงดั้งเดิม

ยุติโรค NCDs ต้องเริ่มจาก "พฤติกรรมประจำวัน"

การยุติโรคไม่ติดต่อ (NCDs) เช่น เบาหวาน หัวใจ มะเร็ง ต้องอาศัยนโยบายที่เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในชีวิตประจำวันของประชาชนอย่างเป็นระบบ โดยใช้ข้อมูลและหลักฐานเชิงประจักษ์ในการออกแบบมาตรการต่าง ๆ

5 แนวทางสำคัญ

1. ลดน้ำตาล

• ลด 25% ในเครื่องดื่ม + เก็บภาษี = ลดอ้วน 3 ล้านคน และลดผู้ป่วย NCDs กว่า 2 ล้านรายใน 25 ปี

2. ลดโซเดียม

• คนไทยบริโภคโซเดียมเฉลี่ยเกือบ 2 เท่าของที่ WHO แนะนำ
• หากอุตสาหกรรมปรับสูตรตามเกณฑ์ HCL จะช่วยลดผู้ป่วยความดันสูงกว่า 85,000 ราย

3. ควบคุมการตลาดอาหารต่อเด็ก

• เด็กถูกจูงใจด้วยแบรนด์อาหารพลังงานสูง
• เสนอร่างกฎหมายจำกัดโฆษณาอาหารต่อเด็ก เพื่อสร้างพฤติกรรมกินที่ดี

4. จัดซื้ออาหารกลางวันแบบให้ “คุณค่า”

• เปลี่ยนระบบจัดซื้ออาหารจากดู “แค่ราคา” มาเน้น “โภชนาการ ความโปร่งใส และความยั่งยืน”

5. ส่งเสริมกิจกรรมทางกายทุกกลุ่มวัย

• แม้มีนโยบายหลายด้าน แต่การเข้าถึงยังไม่ทั่วถึง
• เน้นลงทุนสมดุลและลงมือปฏิบัติจริงในโรงเรียน ชุมชน และที่ทำงาน

สนับสนุนการเคลื่อนไหวในเด็กเล็ก

ส่งเสริมการเคลื่อนไหว-นอนหลับ-ลดหน้าจอในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี เพื่อพัฒนาร่างกายและสติปัญญาอย่างสมดุล

“สุขภาวะที่ดี” เริ่มจากชุมชนและการมีส่วนร่วม

การพัฒนาสุขภาวะที่ดีและสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อคุณภาพชีวิต ต้องออกแบบจากฐานราก สร้างพลังให้คนในพื้นที่มีส่วนร่วม และเชื่อมโยงสู่การสร้างนโยบายที่ยั่งยืนและมีชีวิตจริง

ตัวอย่างแนวทางเปลี่ยนแปลงจากฐานราก

• Being Family: ภาพยนตร์จากชายแดนไทย-เมียนมา ที่ช่วยลดความรุนแรงในครอบครัว และส่งเสริมการเลี้ยงดูเด็กเชิงบวก
• MU BullyGuard: แอปฯ สร้างภูมิคุ้มกันใจวัยรุ่น รับมือการบูลลี่ด้วยจิตวิทยาเชิงบวก โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง
• พลังเปลี่ยนวิถี: 70 มหาวิทยาลัยร่วมกันสร้าง “มหาวิทยาลัยแห่งความสุข” ที่ไม่ใช่แค่สุขภาพใจ แต่ส่งผลถึงนโยบายและนวัตกรรม
• ลดการเผาอ้อย: ใช้กระบวนการมีส่วนร่วม สร้างนโยบายลดมลพิษแบบไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง เชื่อม “ชาวไร่-รัฐ-ตลาด” อย่างยั่งยืน

งานประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 19 "ประชากรและสังคม 2568" ลงทะเบียนและติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ https://ipsr.mahidol.ac.th/annual-conference-19th/, โทรศัพท์ 02 441 0201-4 ext. 201, 233